Overzicht vertalingen Dantes Divina Commedia

Er zijn veel vertalingen verschenen van Dantes Divina Commedia. De goddelijke komedie is sinds de eerste vertaling in 1864 zeker 16 keer helemaal in het Nederlands vertaald. Bovendien zijn er nog 4 vertalingen van het eerste boek: de hel.

Hier volgt een overzicht van de verschillende vertalingen die in het Nederlands zijn verschenen:

Volledige vertalingen

• Dante’s Divina Commedia, vertaald door A.S. Kok, 3 delen, Haarlem 1863-1864.*
• De Komedie van Dante Alighieri, vertaald door J.C. Hacke van Mijnden, 3 delen, Haarlem 1867-1873.
• De Goddelijke Comedie van Dante Alighieri, vertaald door U.W. Thoden van Velzen, 3 delen, Leeuwarden 1870-1875.
• Dante Alighieri: De Goddelijke Komedie, vertaald door J. Bohl, 3 delen, Haarlem-Amsterdam 1876-1884.*
• Het Goddelijk spel van Dante Alighieri, in het Vlaams vertaald en verklaard door P.B. Haghebaert, 3 delen, Leuven 1901.*
• Het Goddelijke Spel van Dante Alighieri, vertaald door J.K. Rensburg, 3 delen, Amsterdam [1906-1908].*
• Dante’s Hel, Louteringsberg, Paradijs, vertaald door H.J. Boeken, 3 delen, Amsterdam 1907-1910.*
• Dante-verklaring. Goddelijke Komedie: Hel, Vagevuur, Hemel, vertaald door A.H.J. van Delft, 3 delen, Bussum 1920-1921.*
• Dante Alighieri: De Goddelijke Komedie, vertaling A. Verwey, Haarlem 1923.*
• Dante’s Goddelijke Komedie, vertaald door C. Kops, 3 delen, Utrecht 1929-1930.*
• Dante Alighieri: De Goddelijke Komedie, vertaald door B. van Oyen-Zeeman, Haarlem 1932.
• Dante Alighieri: Divina Commedia, vertaald door F. Bremer, 3 delen, Haarlem 1940.*
• Dante Alighieri: De goddelijke komedie, vertaald door Frans van Dooren, Amsterdam-Leuven 1987.*
• Dante Alighieri: De goddelijke komedie, vertaald door Ike Cialona en Peter Verstegen, 2 delen, Amsterdam 2000.*
• Dante Alighieri: De Goddelijke Komedie, vertaald door Rob Brouwer, 3 delen, Leiden 2000-2001.*
• Dante Alighieri: De Goddelijke Komedie, vertaald door Herman Jansen en een voorwoord van G.A. Borgese vertaald door Reinier Speelman, Utrecht 2021.*

Alleen het eerste deel: Inferno

• Dante Alighieri: De Hel, vertaald door J.J.L. ten Kate, Leiden 1876.*
• Dante: De Hel, vertaald door M.C.L[oman], Bussum 1908.
• Dante Alighieri: Mijn Komedie: Hel, vertaald door Jacques Janssen, Nijmegen 1999.*
• Dantes goddelijke komedie: De hel, opnieuw verteld door Lies Lavrijsen; Illustraties: Sophie Pluim, Blossom Books, 2021.*

Vertalingen online beschikbaar

• Vertaling van Christinus Kops (compleet)
• Vertaling van Hein Boeken (compleet)
• Vertaling van Albert Verweij (compleet)
• Vertaling van Betsy van Oyen-Zeeman (compleet)
• Vertaling Bremer (Hel, Louteringsberg en Paradijs)
• Vertaling van Van Delft (Hel, Vagevuur en Hemel)
• Vertaling van J.K. Rensburg (Hel, Louteringsberg en Paradijs)
• Vertaling Bohl (Hel, Vagevuur en Paradijs)
• Vertaling Thoden Van Velzen (Hel, Vagevuur en Paradijs)
• Vertaling Kok (Hel, Louteringsberg en Paradijs)
• Vertaling Ten Kate (Hel)

Aanvullingen of opmerkingen zijn van harte welkom.

Updates

22 maart 2022

De nieuwe vertaling van Herman Jansen van najaar 2021 is toegevoegd, uitgegeven bij Uitgeverij IJzer uit Utrecht. Daarnaast zijn de links naar de online vertalingen toegevoegd.

18 oktober 2021

De veelbesproken vertelling van de Hel, uitgegeven door Blossom Books van voorjaar 2021 is toegevoegd.

28 maart 2014

De Vlaamse vertaling van P.B. Haghebaert uit 1901 is toegevoegd. In 1947 gaf de Wereldbibliotheek deze vertaling uit herzien en ingeleid door Rob Antonissen.

Vertalingen van Dante in Engels en Duits

Ook in andere talen als het Engels, Frans en Duits is Dantes meesterwerk vertaald. Zoals de vertaling van de Goddelijke komedie van de Engelse detectiveschrijfster Dorothy L. Sayers. Deze verscheen tussen 1947 en 1960. Het laatste deel in samenwerking met Barbara Reynolds. Dorothy L. Sayers overleed namelijk aan een hartstilstand bij het vertalen van het laatste deel van Dantes Paradiso.

Bij mijn weten is het aantal Nederlandse vertalingen echter groter dan de vertalingen in het Duits en Engels.

Dante project

Vanaf januari 2016 schrijf ik elke woensdag over Dantes Divina Commedia. Ik behandel elke canto afzonderlijk, soms zelfs een canto in meerdere blogs. Ik leg vooral de nadruk op wat mij treft in de Goddelijke komedie van Dante.

Dantes Divina Commedia

Van Dantes Divina Commedia zijn meer vertalingen in het Nederlands dan er Bijbelvertalingen zijn. In mijn bibliotheek heb ik al 5 vertalingen liggen. Dat is slechts een magere afspiegeling van de vele vertalingen die er zijn. Tussen 1864 en 2001 verschenen 14 Nederlandse vertalingen van dit hoogtepunt uit de wereldliteratuur.

Vertaler Frans van Dooren telt in de verantwoording bij zijn vertaling al 12 volledige. Hierbij heeft hij zijn vertaling uit 1987 niet meegeteld, net als de vertaling in verzen van Ike Cialona en Peter Verstegen uit 2001 en de vertaling van Rob Brouwer uit 2000. Daarmee komt de teller op 15 volledige vertalingen. Daarnaast zijn er twee vertalingen van alleen het eerste deel, het Inferno.

Bewerkingen
Alle bewerkingen van dit literaire werk, zijn niet te verzamelen. Ik maakte voor het eerst kennis met dit meesterwerk uit de Italiaanse letterkunde bij het horen van Liszts Dante Symphony. Liszt heeft de symfonie verwerkt voor orgel in Einleitung, Fuge und Magnificat aus der Symphonie zu Dantes Divina commedia. Een prachtig werk dat jammergenoeg weinig wordt uitgevoerd.

Liszt heeft vaak literair werk als inspiratie gebruikt voor zijn muziek. Naast de grote Dante Symphony, schreef hij de Faust Symphony. Voor mij vormde het de introductie in Dantes Divina Commedia.

Eindeloze inspiratiebron
Naast deze muzikale bewerking vormt De goddelijke Komedie een eindeloze inspiratiebron voor schrijvers, schilders en wetenschappers. Het inspireerde bijvoorbeeld de geoloog Salomon Kroonenberg tot het schrijven van Waarom de hel naar zwavel stinkt. Hierin opent hij elk hoofdstuk met een citaat uit Dantes Hel.

Albert Verwey werkte 2 jaar aan een vertaling in terzinen. Hij was er zelf erg tevreden over. Ook later verdedigt hij zijn vertaling. De dichter Nijhof liet zich niet zo positief uit over deze vertaling. Voor mij een prachtige vertaling. Slechts overtroffen door de nieuwe vertaling van Ike Cialona en Peter Verstegen. Ook in terzinen.

Een terzinen-vertaling staat dicht bij het origineel en brengt iets van het poetische over. Zowel Verwey als de vertaling van Cialona en Verstegen slagen hier wonderwel in.