Gij zegt: ik zie al de elementen aanVerderf ten prooi, het vuur, de lucht, het waterEn de aarde; en allen duren slechts een tijd;En allen zijn toch scheps'len, en zij moestenDus vrij zijn van verderf. 't Land, waar gij zijt,Zoo rein, en de Eng'len, broeder! zij slechts kunnenGeschapen heeten in volmaakt bestaan;Maar de elementen die gij noemt en wat erAl meer uit voortspruit, vorm ontleenen ze aanGeschapen kracht, geschapen is hun stof, ookDe kracht, die vorming aan de sterren geeft.De ziel van dier en plant trekt uit verbindt'nis,Waarin zij met de heil'ge lichten leeft,Straal en beweging. Maar de hoogste GoedheidStort zonder middel u uw leven in,En hare liefde mee , zoodat gij steeds verlangenNaar haar gevoelt. (Thoden Van Velzen, Canto 7, vs 104-120)
Keizer Justianus vliegt zingend weg met een dubbele lichtkrans om hem heen. Dante blijft met Beatrice achter. Er kleeft een grote vraag aan hem, waar hij niet uit komt. Het probleem van de erfzonde en verlossing.
Eeuwen afgetobd
Een probleem waar eeuwen over afgetobd is. In de Middeleeuwen draait het om dit vraagstuk en in de latere eeuwen ook. Het levert veel kerkscheuringen op, waaronder de keuze van Luther om zich af te scheiden. Maar ook binnen de protestanten heerst dit probleem.
Heeft Beatrice nu het antwoord. Ze doet een poging ertoe. Het leidt tot een diepzinnig theologische exposé. Ik raak ergens verward in het draadwerk dat Beatrice in haar retoriek bouwt. Je merkt wel dat Dante goed in de klassieken zit.
De gedachte dat dit alleen voorbehouden is aan mensen van de Renaissance, is echt een misvatting. Net als dat je Dante niet tot deze stroming kunt rekenen, daarvoor leeft hij gewoon te vroeg.
Tijdelijk en eeuwig
Dan doemt er tegen het einde opeens een stuk op, dat best wel de moeite waard is. De tijdelijkheid en de eeuwigheid. Het oprichten van tijdelijke bouwsels vind ik persoonlijk altijd heel lastig. Je moet toch als je iets bouwt aan de langere termijn denken.
Een hele wereldtuinbouwtentoonstelling oprichten en een halfjaar alles wat er staat weer afbreken, past niet in mijn idee hoe je de wereld mooier kunt maken. Dan maak je de wereld mooier en breek je het bijna meteen weer helemaal af. Ik snap dat niet.
4 elementen
Dante spreekt over de tijdigheid van de aarde. De 4 elementen, vuur, water, lucht en aarde, haalt hij aan. Het is er allemaal tijdelijk, tot God weer terugkomt. Alles behoort tot de schepping, stelt Beatrice. Wat je ziet op de aarde, maar ook wat je hier ziet in de hemelen. Het is allemaal geschapen voor om hem te eren.
Hier geeft Beatrice de planten en dieren iets mee van de levenskracht om hen heen. De mens wordt rechtstreeks gevoed door God. In de mens schuilt het voortdurende verlangen naar hem. Dat verklaart ook de opstanding. Alles verwijst naar onze voorouders Adam en Eva.
de elementen
aarde, water, vuur en lucht
vieren de schepping
Literatuur
De gebruikte vertaling is van Thoden van Velzen uit 1874. Er zijn een heleboel vertalingen van Dantes meesterwerk in het Nederlands verschenen. Ik wissel de citaten af uit deze enorme hoeveelheid vertalingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten