dinsdag 7 maart 2023

Sprekende adelaar: Paradijs: Canto 19

Er is geen licht dat niet uit klaarte komt
die nooit betrekt. Eer is er duisternis
of schaduw van het vlees of zijn venijn.

Zeer ver is jou de schuilplaats nu geopend
die levende Gerechtigheid verborg
voor jou, waarnaar jij zo vaak hebt gevraagd.

Want jij zei steeds: 'Als aan het Indusstrand
een mens geboren wordt waar niemand is
die over Christus spreekt of leest of schrijft,

en alles wat hij wil en doet is goed,
zover 't verstand der mensen dat kan zien,
in woorden of in daden zondenloos,

die sterft zonder geloof en zonder doop, waar is
dan de gerechtigheid die hem verdoem
waar is dan de schuld, als hij 't geloof niet heeft?'

En wie ben jij, die op de stoel wilt zitten
om recht te spreken vanaf duizend mijl
met blik kort als de spanne van een hand? (Jansen, canto 19, vs 64-81)

De adelaar die is samengesteld van lichtende zielen begint tegen Dante te spreken. Hij is hier in de hemelsfeer van Jupiter. De adelaar is een uiterst mystiek dier. Zo hoog als hij weet te vliegen, brengt hem dichter bij God dan de mens. 

De adelaar staat dichtbij de zielen van de overledenen. Het maakt hem tot een mystiek wezen. Hij is daarmee een intermediair tussen God en de mens. Voor Dante is het de stem uit het hiernamaals die hij hoort spreken tot hem.

Warme gloed

Ook hier hanteert de verteller weer een vergelijking met het vuur. De gloeiende kolen op het vuur geven niet ieder een losse warmte, maar vormen samen een warme gloed om aan te warmen.

De adelaar spreekt als 1 persoon tot Dante. De duizenden zielen waaruit hij bestaat, worden tot 1 wezen. De adelaar haalt hier een lastig onderwerp aan. Veel gelovigen worstelen met deze vraag: hoe moet het eigenlijk met de mensen die zo ver weg wonen, zoals aan de rivier de Indus in India. 

Gered

Zijn deze mensen wel gered? Ze kennen immers Jezus en zijn zaligmakende evangelie niet. Voor Dante is dit het uiterste puntje van de wereld. Die mensen weten van God noch gebod. Hoe moet dat verder met hen?

De adelaar bedient zich hier van een heel sterk mechanisme om de vraagt te beantwoorden. Hij stelt een vraag terug. Waarom vraag je dit? Hoe durf je te vragen, jij kleine snotkietel. Je bemoeit je met iets waar je geen verstand van hebt. Hoe kun je van duizenden kilometers afstand oordelen over deze mensen terwijl je invloed niet verder reikt dan je hand?

de adelaar vliegt
over mij hoog in het zwerk
klein nietig wezen

Literatuur

De hier gebruikte vertaling is van Herman Jansen uit 2021. Dit is de laatst verschenen vertaling in het Nederlands. Er zijn vele vertalingen van Dantes meesterwerk in het Nederlands verschenen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Terugblik: Paradijs: Canto 22

Ik blikte omlaag door alle zeven sferen, en toen ik de aardbol zag heel in de diepte, zo klein en zo gering, glimlachte ik even. En loof ik ...