dinsdag 29 november 2022

Mercurius: Paradijs: Canto 5

 


Maar als een pijl die in de roos reeds doel treft
voordat tot rust gekomen is de pees,
zo snelden zij en ik op 't tweede rijk af.

Mijn Vrouwe straalde hier zo'n blijdschap uit
toen ze in het licht van deze hemel opging
dat meer nog op ging lichten de planeet

En als die ster verschoot, als díe al lachte,
hoe ík dan, wie 't verschieten toch als mens
van onbestendige aard, is aangeboren..!

Net zo als in een vijver, kalm en klaar,
elk ding van buiten vissen toe doet schieten,
wanneer zo'n vis maar denk dat 't voedsel is,

zo zag ik hoe wel meer dan duizend lichten
op ons af schoten, en eenstemmig klonk:
'Hij daar zal onze liefde nog vergroten!' (Brouwer, Canto 5, 91-105)

Eerst legt Beatrice aan Dante uit hoe het komt dat ze zo'n fonkelende goddelijke straling heeft. Hij is er nauwelijks tegen opgewassen. Het is de goddelijke liefde die haar vervult en die levende mensen hoogstens heel zwakjes kunnen uitstralen. 

Beatrice straalt ten volle de liefde van God uit. Ze is daarmee oogverblindend voor Dante en nauwelijks aan te kijken. Het licht is te fel voor hem. Zijn ogen kunnen het niet aan.

Veilige route

Het antwoord op Dantes vraag blijft op de veilige route. Doe vooral goede dingen, leef de geloften na maar ga er ook niet kortstondig mee om. Dat levert vooral problemen op zoals Jeptha die zo onbedoeld zijn dochter offerde en Agamemnon offert het mooiste dat hij heeft. Ook een dochter, namelijk Iphigenia. Vondel brengt in 1659 in zijn toneelstuk Jeptha of Offerbelofte ook de verhalen uit de bijbel en de Griekse mythologie bij elkaar.

Als Beatrice uitgepraat is, schieten Dante en zij met de snelheid van het licht door het hiernamaals. Ze komen aan in het 2e hemelrijk, onder invloed van de planeet Mercurius. 

Kleurrijk Mercurius

De planeet die het dichtste bij de zon staat is in Dantes tijd niet zo bekend. Er werd altijd verondersteld dat de planeet bruingrijs was, maar na een bezoek van de ruimtesonde Messenger in 2013 blijkt het landschap van de planeet buitengewoon kleurrijk te zijn in alle tinten blauw, wit en oranje.

Er komen allemaal lichtende wezens op Dante en Beatrice af als ze het hemelrijk bereiken. Ze verwelkomen hem met de roep dat de hun liefde zal toenemen bij het zien van de levende Dante. Ze dagen hem uit om te vragen wat hij wil. Het mag. Ook van Beatrice. Daar maakt hij kennis met een bijzondere verschijning die nog niet meteen zijn naam wil prijsgeven.

vlak voor de zon straalt
een planeet zijn eigen licht
duizenden geesten

Literatuur

De hier gebruikte vertaling is van Rob Brouwer uit 2002. Er zijn vele vertalingen van Dantes meesterwerk in het Nederlands verschenen. Naar believen wissel ik de citaten af uit deze enorme hoeveelheid vertalingen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Terugblik: Paradijs: Canto 22

Ik blikte omlaag door alle zeven sferen, en toen ik de aardbol zag heel in de diepte, zo klein en zo gering, glimlachte ik even. En loof ik ...