Hoger sfeer: Paradijs: Canto 14

Gelijk de einder bij het ochtendklaren

Werd plotseling de kring door licht omlijnd

Waarvan de kracht zijn glans kon evenaren.

Zoals des avonds, als de zon verdwijnt,

Reeds hier en daar een ster wordt waargenomen,

Soms zo onscherp dat zij een droombeeld schijnt,

Zo zag ik lichten uit de ruimte komen

En zachtjes deinend in een grote kring

Rondom de beide geestenkransen stromen.

O door de Geest verleende fonkeling!

Zij was te fel voor mijn gezichtsvermogen:

Ik boog mijn hoofd voor deze schittering.

Toen kreeg ik Beatrice in het oog, en

Zij was zo mooi en blij dat deze keer

Haar beeld mij niet gevolgd is, maar vervlogen.

Haar aanblik gaf mij toen de kracht om weer

Omhoog te kijken: ik was opgeheven

Met mijn geliefde naar een hoger sfeer. (Cialona en Verstegen, canto 14, vers 67-84)

Aan het begin van deze canto zijn Dante en Beatrice nog in de sfeer van de zon. Hij ontmoet de grote koning van het Verenigd Koninkrijk Israël: Salomo. Hier krijgt Dante een stukje theologie uitgelegd over de goddelijke genade. Gedreven door het licht en vuur van God bereikt de ziel de opperste gelukzaligheid. Alle zalige zielen die zich rond Salomo hebben verzameld, beamen zijn verhaal.

Dan ziet Dante hoe het licht verandert. De vergelijking met de zonsopkomst en daarna de zonsondergang. Het bijzondere natuurverschijnsel dat mij elke dag weer verbaasd. Hoe het licht langzaam opkomt en 's avonds weer verdwijnt. De sterren zijn eerst heel vaag te zien. Het lijkt wel of je even je bril moet opdoen om ze beter te kunnen zien. Het schijnsel versterkt en uiteindelijk zie je het luid en duidelijk.

Schittering

Dat gebeurt hier ook. Dante kan al het licht dat hier heerst, niet vatten. Hij wendt zijn gezicht af van al de schittering die om hem heen hangt. Dan is Beatrice zijn begeleider. Ze helpt hem om al die goddelijke genade aan te kunnen. Een sterveling kan de hoeveelheid licht die hier schijnt, niet vatten. Dante kijkt aandacht naar Beatrice.

Ze is weer mooier geworden. Ze ziet er elke hogere hemelsfeer nog mooier uit. En dat zijn ze ook. Ze zijn nu in de sfeer gekomen van Mars. Bijzonder hoe Dante al deze ruimtereizen weet te vatten in zijn verhaal. Het is eigenlijk pure Fantasy en Science Fiction die hij hier bedrijft.

Sfeer van Mars

De sfeer van Mars treft de verteller weer heel mooi. Hij verwijst naar de melkweg en de tintelende lichten. Alle hemellichamen bewegen zich mooi in hun eigen banen. De verteller vermengt de wetenschap met het geloof. Hij vergelijkt het met de stofdeeltjes die je ziet dwarrelen door het binnenvallende zonlicht. Zo ziet de verteller alle hemellichamen dwarrelen door het uitspansel, maar toch zit er een regelmaat in.

haar ogen lichten

op wat strakjes komen gaat

hemels genoegen

Literatuur

De hier gebruikte vertaling is van Ike Cialona en Peter Verstegen uit 2013, 1e druk is van 2000. Er zijn vele vertalingen van Dantes meesterwerk in het Nederlands verschenen. Ik citeer naar hartenlust uit de vele vertalingen die ik in boekvorm of digitaal bezit.